Ekspresy ciśnieniowe do kawy i kawiarki
Aromatyczna, świeżo przygotowana kawa to dla wielu niezbędny składnik udanego początku dnia. W przyrządzeniu tego stawiającego na nogi napoju bardzo przydatny będzie ekspres do kawy. Jak go wybrać? Na co zwrócić uwagę? Zapraszamy do lektury!
Podział ekspresów do kawy
Ekspresy do kawy dzielimy na ciśnieniowe (o nich traktuje ten artykuł), przelewowe oraz kombinowane, czyli ciśnieniowo-przelewowe, zwane też combi.
Ekspresy przelewowe służą do przyrządzania kawy “po turecku” czyli kawy mielonej zalewanej wrzątkiem, jednak bez problematycznych fusów. Są to proste urządzenia dostępne często za niewielkie pieniądze. Jednak sprawdzają się najlepiej do przygotowania dużych ilości kawy, sam proces pozyskania naparu jest czasochłonny, a efekt końcowy może nie zadowolić wszystkich kawoszy – kawa ma charakterystyczny gorzko-kwaśny posmak. W ekspresie przelewowym nie przygotujemy cappuccino czy latte.
Ekspresy kombinowane łączą zalety ekspresów ciśnieniowych i przelewowych pozwalając na przygotowanie obu rodzajów naparu. Siłą rzeczy tego typu urządzenia odznaczają się większymi rozmiarami.
Ekspresy ciśnieniowe pozwalają na przygotowanie najwyższej jakości kawy wykorzystując mechanizm zaparzania kawy pod wysokim ciśnieniem. Wyróżniamy tu kawiarki, ekspresy ręczne i automatyczne, których odmianą są ekspresy kapsułkowe.
Podział ekspresów przedstawia poniższy schemat:
Kawiarki (kafeterie, kafeterki, mokki)
Są najprostszą i zazwyczaj najtańszą wersją ekspresu ciśnieniowego. Służą do przygotowania tradycyjnego, włoskiego espresso pod niskim ciśnieniem. Ta odmiana naparu charakteryzuje się brakiem piany, wysoką zawartością kofeiny i lekko kwaskowatym i gorzkim posmakiem – w przeciwieństwie do kawy przyrządzanej w urządzeniu wysokociśnieniowym.
Kawiarka składa się z pojemnika na wodę, sitka na kawę i dzbanka, w której zbiera się przygotowana kawa. Przygotowanie kawy polega na uzupełnieniu zbiornika na wodę i wsypaniu odpowiedniej ilości kawy do sitka, a następnie na podgrzaniu całości urządzenia. Para jest przepuszczana przez kawę, a następnie skrapla się w górnej części urządzenia. Źródłem ciepła może być kuchenka (w tym zazwyczaj indukcyjna), na której stawia się kawiarkę, jednak niektóre modele wyposażone są w elektryczną bazę grzejną. Dzięki temu kawę możemy zaparzyć niemalże wszędzie – wystarczy jedynie dostęp do prądu. Kawiarki wykonane są z aluminium bądź ze stali, natomiast spotyka się niekiedy górną część wykonaną z innych materiałów, jak porcelana.
Producenci podają zaznaczaj, ile kaw można przyrządzić w danej kawiarce – jednak mowa tu o malutkich kawach typu espresso. Urządzenie o typowej pojemności deklarowanej na 6 kaw w praktyce może przyrządzić półtorej “dużych” kaw o pojemności 200 ml. Jeżeli cały układ przestaje być szczelny (np. zużycie uszczelki lub zaworu bezpieczeństwa), z trudem będziemy w stanie przyrządzić jedną kawę o pojemności 200 ml.
Jeżeli chcemy przygotować kawę “na kilka razy”, przed ponownym użyciem kawiarki będziemy musieli schłodzić ją w gorącej wodzie, następnie wysypać kawę, oczyścić wnętrze, nasypać nową kawę, nalać wodę i finalnie podgrzać urządzenie. Sprawia to, że kawiarka najlepiej sprawdza się w praktyce do przygotowania jednej-dwóch kaw.
Nieczęsto poruszanym, ale istotnym tematem są kwestie bezpieczeństwa. Warto tu zwrócić uwagę na trzy elementy:
- zawór bezpieczeństwa w pojemniku na wodę to nie dekoracja, ale bardzo ważny element mający za zadanie uwolnić parę w sytuacji, gdy nie może ona znaleźć swojego ujścia w normalny sposób, t.j. poprzez kawę do górnego zbiornika. Jeżeli zawór jest niesprawny, to para może przez niego lecieć przez cały czas, lub co gorsze – nie lecieć nawet w sytuacji, gdy jest to konieczne. W efekcie urządzenie może wybuchnąć i poparzyć wrzątkiem. Co może spowodować sytuację, w której niezbędne jest zadziałanie zaworu bezpieczeństwa? Między innymi użycie zbyt drobno zmielonej kawy, zła higiena urządzenia, ustawienie na zbyt silnym gazie bądź ubijanie kawy w sitku – tego nie należy robić!
- użyte aluminium musi być dobrej jakości, w przeciwnym razie do naparu będą uwalniane szkodliwe składniki, na tej samej zasadzie, jak ma to miejsce w aluminiowych garnkach
- gumowa uszczelka również powinna być wykonana z odpowiednich materiałów. Pół biedy, gdy nasza kawa zyska nieprzyjemny posmak. Znacznie bardziej niebezpieczne mogą być szkodliwe substancje uwolnione przy kontakcie z wodą pod ciśnieniem
Najpopularniejsi producenci kawiarek
Bialetti, GAT, Bodum, Cilio, Alessi, Ambition, Banquet, Berghoff, Domotii, Florina, Forever, G.A.T., Giannini, Kinghoff, Kuchenprofi, La Cafeterie, Odelo, Pedrini, Stelton, Top Moka, Zest For Life
Polecane kawiarki
Ekspresy ciśnieniowe ręczne (kolbowe, półautomatyczne, manualne)
W celu zaparzenia kawy nasypujemy uprzednio zmielone ziarna (potrzebujemy więc osobne urządzenie do mielenia lub musimy skorzystać z już zmielonej kawy) do sitka znajdującego się w kolbie, a następnie ubijamy ubijakiem, by zamontować w urządzeniu i rozpocząć proces parzenia. Jedno napełnienie sitka pozwala uzyskać jedną lub dwie kawy, które powstają poprzez przepuszczenie gorącej wody pod ciśnieniem kilku lub kilkunastu bar. Zdecydowana większość urządzeń jest wyposażona w dyszę spieniającą pozwalającą na spienienie mleka do cappuccino i latte. Ponieważ w tego typie urządzenia kawa parzona jest pod dużym ciśnieniem, zaleca się stosowanie drobno i bardzo drobno zmielonej kawy, najlepiej w młynku żarnowym.
Na rynku można spotkać się z urządzeniami wolnostojącymi oraz do zabudowy. Te drugie są oczywiście znacznie droższe i oznaczają dla właścicieli więcej problemów przy wymianie urządzenia na nowe.
Ekspresy ręczne doskonale sprawdzają się w domu i małych biurach, nie są natomiast dobrym rozwiązaniem do parzenia kilkudziesięciu kaw dziennie.
Najpopularniejsi producenci ekspresów kolbowych
Ariete, Ascaso, De’Longhi, Gaggia, Saeco, Smeg, Zelmer
Polecane ekspresy ciśnieniowe kolbowe
Ekspresy ciśnieniowe kapsułkowe
Są to urządzenia z grupy ekspresów ręcznych, w których kawa umieszczana jest w dedykowanych kapsułkach. Kapsułki już napełnione kawą kupimy w wielu sklepach i chociaż początkowa cena urządzenia jest atrakcyjna, koszty eksploatacji są finalnie wysokie – zwłaszcza przy piciu dużej ilości kaw. Zaletą ekspresów kapsułkowych jest łatwa obsługa i bezproblemowe czyszczenie, a także intuicyjna obsługa. Ten rodzaj ekspresu jest najbardziej odpowiedni do sporadycznego przygotowania kawy.
Najpopularniejsi producenci ekspresów kapsułkowych
Bosch, De’Longhi, Krups, Nespresso, Philips, Saeco, Tassimo, Tchibo
Polecane ekspresy ciśnieniowe kapsułkowe
Ekspresy ciśnieniowe automatyczne
To zdecydowanie najwygodniejszy rodzaj ekspresu do szybkiego przygotowania dużej ilości kaw. Właśnie dlatego jest bardzo często spotykany w biurach i gastronomii. Jego obsługa jest bardzo prosta: ogranicza się do wyboru kawy i podstawienia filiżanki.
Na jakie elementy zwrócić uwagę?
- Pojemnik na ziarna musi być odpowiedniej wielkości, by nie trzeba było co chwilę dosypywać kawy
- To samo tyczy się pojemnika na wodę, chyba że urządzenie jest podłączone bezpośrednio do rury z wodą
- Pojemnik na fusy i pojemnik na brudną wodę powstałą między innymi z automatycznego przepłukiwania ekspresu to kolejne istotne elementy urządzenia
- System spieniania mleka – czy jest to zewnętrzna dysza spieniająca, czy system automatyczny?
- Rodzaj młynków – czy są ceramiczne, co gwarantuje cichszą pracę, czy stalowe wyróżniające się większą trwałością
- Filtr do wody – gwarantuje najwyższą jakość wody wykorzystywanej do robienia kawy
- Ciśnienie robocze – powinno wynosić nie mniej niż 9 bar
- Moc – im większa, tym przygotowanie kawy będzie szybsze
- System automatycznego czyszczenia – może być wzbogacony o funkcję odkamieniania, dzięki czemu nie trzeba ręcznie przeprowadzać tego procesu
- Oszczędność energii – nieużywane urządzenie przechodzi w stan spoczynku
- System Aroma Whirl Plus – zmielona kawa zostaje zwilżona i poddana wstępnemu zaparzaniu. Woda, która przez nią przepływa, wielokrotnie wiruje, co dodatnio wpływa na aromat otrzymanego napoju
- System I.P.B.A.S – system stosowany przez firmę Jura, pomaga nadać kawie głęboki smak i aromat
Najpopularniejsi producenci ekspresów automatycznych
Bosch, Ariete, Bugatti, De’Longhi, Gaggia, Jura, Krups, La Pavoni, Melitta, Miele, Nespresso, Nivona, Philips, Saeco, Siemens
Polecane ekspresy automatyczne
Alternatywne metody zaparzania kawy
- Chemex – szklana kolba w kształcie klepsydry z cylindrycznym przewężeniem. Górną część wyścieła się filtrem, do którego należy wsypać zmieloną kawę. Następnie za pomocą specjalnego dzbanka z wąskim wylotem należy powoli lać wodę w taki sposób, by równomiernie przesiąkała przez warstwę kawy i zbierała się w dolnym pojemniku. Chemex wymaga grubego mielenia kawy, a ilość mocnego naparu uzyskanego z takiej samej ilości zmielonego ziarna będzie mniejsza, niż w ekspresie ciśnieniowym. Powoduje to, że urządzenie jest mniej ekonomiczne.
- Drip (dripper) – urządzenie w kształcie stożka, które wykładamy filtrem, zasypujemy kawą a następnie przelewamy przezeń wodę. Drip może być ustawiony bezpośrednio na filiżance lub specjalnym dzbanku zwanym serwerem. Najbardziej kultowym i rozpoznawanym dripem jest Hario V60.
- Aeropress – urządzenie będące dużą, plastikową strzykawką. Zaparzanie kawy polega na przeciśnięciu wody przez warstwę kawy, która jest filtrowana przez filtr. Aeropress jest bardzo niewielki, a zarazem lekki. Pozwala na przygotowanie doskonałej kawy wszędzie tam, gdzie mamy dostęp do gorącej wody, w przeciwieństwie do Chemexu czy dripa nie wymaga zalewania wąskim strumieniem niemożliwym do uzyskania przy użyciu standardowego czajnika.
- French Press – tłokowy dzbanek pozwalający na przygotowanie klasycznej “zalewajki”, a następnie oddzieleniu fusów do naparu. Urządzenie doskonale nadaje się również do domowego spieniania mleka do kaw białych: cappuccino, cafe latte, latte macchiato, flat white i innych.
- Tygielek do kawy po turecku – urządzenie pozwalające przygotować kawę po turecku. Aby jednak uzyskać właściwy napar, należy zastosować bardzo drobne mielenie ziaren – muszą one być bardziej rozdrobnione, niż do zaparzania w ekspresie ciśnieniowym, nie wspominając już nawet o mieleniu do dripa czy french pressu.
Do przygotowania kawy przyda się również waga. Najbardziej popularnym modelem jest ten produkowany przez japońską firmę Hario.
Jeżeli chcesz rozpocząć przygodę z alternatywnymi metodami parzenia kawy i kawą speciality (najwyższej jakości, diametralnie lepszą od tej dostępnej w sklepach spożywczych), najlepszym rozwiązaniem będzie zestaw Kawowej Rewolucji. To jedyna taka oferta w Polsce, do tego bardzo atrakcyjna pod względem cenowym.
